سیستم عروقی بدن شامل رگ هایی می شود که خون را به تمام نواحی بدن انتقال می دهند. خون حاوی اکسیژن توسط شریان ها و رگ های بدن از قلب خارج شده و سپس خون بدون اکسیژن به قلب بازگردانده می شود.
در درمان اندواسکولار جراح عروق تحت بی حسی موضعی ابتدا از سطح پوست با وارد کردن یک سوزن به درون یک از سرخرگهای بدن دسترسی پیدا میکند، سپس با کاتتر که یک لوله باریک نرم طولانی است به محل درمان که ممکن است هر جایی در بدن باشد دسترسی پیدا میکند و از طریق تجهیزات پیشرفته از درون رگ به درمان می پردازد.توجه داشته باشید که تمام سیستم سرخرگی بدن بهم ارتباط دارد بنابراین دسترسی به تمام ارگانهای بدن برای پزشک مهیا است.
از این رو درمانهای مختلفی نظیر تنگی و گشادی عروق،متاستاز سرطان ها،فیبروم رحمی،واریکوسل،بزرگی پروستات،چاقی و غیره با روش اندوواسکولار درمان میشوند.روش اندواسکولار نیاز به بیهوشی عمومی ندارد و در مقایسه با درمان جراحی باز امن تر و کوتاه تر میباشد و بیماران درد بسیار کمتری خواهند داشت.مدت اقامت در بیمارستان کوتاهتر و در اکثر موارد یک روز یا کمتر است که خود هزینه درمان را کاهش میدهد.
جراحان می توانند در این پروسه درمانی به بررسی و ارزیابی نواحی از بدن که تحت تاثیر رگ های خونی اصلی قرار گرفته اند پرداخته و با تکنیک های خاصی به حل این مشکلات بپردازند.
اندوواسکولار چیست؟
در این عمل جراحی از یک کاتتر استفاده می شود که توسط یک برش کوچک بر روی پوست به داخل بدن و سپس داخل رگ های خونی اصلی هدایت می شود. کاتتر در عمل جراحی اندوواسکولار معمولا وارد شریان فمورال و یا شریانی در کنار مفاصل می شود. علاوه بر این، امکان هدایت کاتتر به شریان رادیال / براکیال که در دست ها قرار دارد و یا شریان پدال که در ناحیه پا است وجود دارد. این که کاتتر وارد کدام یک از رگ های خونی بدن شود به ناحیه ای که جراحان قصد ارزیابی آن را دارند بستگی دارد.
این نوع از عمل جراحی می تواند به درمان تعداد زیادی از بیماری ها در نقاط مختلف بدن و ارگان های متعدد کمک کند و در نتیجه یک نوع جراحی همه کاره به حساب می آید. همچنین عمل اندوواسکولار در بین بیماران و پزشکان جراح از محبوبیت خاصی برخوردار بوده چرا که در مقایسه با روش های درمانی تهاجمی، امنیت بیشتری داشته و ریسک کمتری را به همراه دارد. علاوه بر این مدت زمان بهبود پس از این نوع عمل جراحی کوتاه تر است.
تفاوت جراحی واسکولار و اندوواسکولار
در پاسخ به این سوال باید بگوییم عمل جراحی واسکولار (عروقی) و عمل اندوواسکولار هر دو به جهت درمان بیماری های عروقی مورد استفاده قرار می گیرند. روش اندوواسکولار یک روش با حداقل میزان تهاجم است که تنها با کمک یک کاتتر و برش بر روی پوست پیگیری می شود. عمل جراحی عروقی سنتی نسبت به روش مذکور تهاجم بیشتری داشته و برش های جراحی بزرگتری نیاز دارد.
عروق وریدی
ضرورت عمل واسکولار یا اندوواسکولار
بیماران در حالت عمومی زمانی به این دو نوع از عمل جراحی نیاز پیدا می کنند که یک انسداد در شریان های خونی آن ها شروع به آسیب رسانی به ارگان های مختلف بدن کند. از جمله مثال های مختلف در این زمینه می توان به آسیب یا انسداد شریان های مختلف، سکته مغزی و حتی فشار خون کنترل نشده اشاره کرد.
بهترین کاندید عمل اندوواسکولار
از عمل جراحی اندوواسکولار می توان برای درمان مشکلات و شرایط خاصی استفاده کرد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:
آنوریسم آئورت
آنوریسم به معنای بزرگ شدن و تضعیف شدن یک شریان است که معمولا در نتیجه بیماری زمینه ای و یا فشار خون غیر نرمال به وجود می آید. آنوریسم شدید می تواند منجر به متلاشی شدن رگ یا شریان خونی شده و بیمار با خون ریزی داخلی مواجه شود و پیامد های کشنده ای به وجود آیند.
ترومبوز ورید عمقی
به این مشکل بدنی ترومبوفلبیت ، ترومبوز وریدی یا آمبولی ریوی نیز می گویند و نام آن بستگی به نوع دقیقش و موقعیت شکل گیری لخته خون دارد. در این شرایط یک لخته خون در رگ های بدن فرد شکل می گیرد. این اتفاق معمولا در اثر ضخیم شدن و چسبیدن سلول های خونی به هم رخ می دهد. این مشکلات در صورت عدم رسیدگی پزشکی و درمان می توانند جان افراد را به خطر بیاندازند.
تنگی عروق پا
بیماری شریانی محیطی منجر به تنگی شریانهای پا،کاروتید، کلیه و غیره میشود. درمان سنتی ان جراحی باز با برش پوستی وسیع تحت بیهوشی عمومی میباشد. در درمان اندوواسکولار با وارد کردن یک کاتتر(لوله باریک) از طریق شریان فمورال در ناحیه کشاله ران به محل تنگی رسیده و سپس درمان به طرق مختلف از درون رگ انجام میشود.این روش با بیحسی موضعی انجام میشود و منجر به اقامت کوتاه بیمارستانی و در نتیجه ان هزینه کمتر خواهد شد.
چاقی
عمل چاقی آمبولیزاسیون باریاتریک درمان جدید و کم تهاجم برای چاقی است. بر اساس یافته های یک مقاله در مجله رادیولوژی، این درمان ظرف حداکثر ۱ سال، وزن و اشتهای افراد را کاهش می دهد. برای آشنایی بیشتر با این روش روی مقاله لاغری ماندگار با آنژیوگرافی باریاتریک معده کلیک کنید.
واریکوسل
آمبولیزاسیون واریکوسل یک درمان غیر جراحی است که توسط جراح اندوواسکولار با هدف درمان واریکوسل در بیضه ها انجام می شود. این فرایند در مقایسه با جراحی واریکوسل، خطر و درد بسیار کمتری دارد.
بیشتر بخوانید: آمبولیزاسیون واریکوسل
پروستات
شاید برایتان عجیب باشد اما یکی از روش های جایگزین داروی درمان پروستات و یا عمل جراحی، به کار بردن آنژیوگرافی توسط جراح اندوواسکولار است. در این روش، جریان خون رونده به سمت پروستات کاهش پیدا می کند که نتیجه ی آن، درمان بزرگی پروستات است.
بیماری عروق کرونر
بیماری عای عروق کرونر از جمله شایع ترین انواع بیماری های قلبی در بین افراد هستند و ممکن است منجر به بروز مشکلاتی از قبیل آنژین ، سکته قلبی ، ورم مفاصل و نارسایی قلبی شوند؛ چرا که در این شرایط قلب قادر به رساندن خون به تمامی نقاط بدن نخواهد بود.
دیسپلازی فیبروماسکولار
این مورد یک مشکل غیر التهابی در رگ های خونی است و در آن شاهد رشد غیر نرمال دیواره شریان های خونی هستیم. در بیشتر موقعیت ها این مشکل به شریان های کاروتید و کلیوی آسیب می رساند.
انواع عمل جراحی اندوواسکولار
جراحی اندوواسکولار انواع مختلفی دارد که در اینجا به آنها اشاره میکنیم:
استنت گرافت برای جراحی اندوواسکولار
این مورد مربوط به پروسه درمانی می شود که در طی آن یک استنت و یا لوله باریک وارد شریان می شود تا جریان خون در بدن را پشتیبانی کند. این مورد می تواند دیواره ها را گشاد کرده و شریان های خونی بسته شده را باز کند و در نتیجه جریان خون طبیعی به بدن فرد باز می گردد.
انژیوپلاستی کاروتید
به این مورد استنت گذاری شریان کاروتید نیز می گویند. این عمل جراحی بر روی شریان های کاروتیدی که بیشتر از ۶۰ تا ۸۰ درصد تنگ می شوند انجام می شود.
عمل اندوواسکولار انوریسم آئورت شکمی (EVAR)
بهترین روش جهت ترمیم آنوریسم به چندین فاکتور مختلف بستگی دارد که از جمله آن ها می توان به موقعیت و شکل آنوریسم و همچنین وضعیت بدنی بیمار اشاره داشت. گرافت اندوواسکولار یک روش با کمترین ضریب تهاجمی به بدن است که برای درمان آنوریسم آئورت کاربرد دارد.
به جای انجام یک عمل جراحی باز ترمیم آنوریسم که در آن قفسه سینه و شکم شما در حین عمل باز می شوند، پزشک جراح می تواند از ترمیم آنوریسم اندوواسکولار شکمی استفاده کند که به آن EVAR نیز گفته می شود.
در پروسه ترمیم آنوریسم اندوواسکولار شکمی (EVAR) یک استنت گرافت (لوله خاصی که با یک سیم فلزی همراه بوده و ناحیه تضعیف شده آئورت را تقویت می کند) به کمک برش های ریزی که بر روی کشاله ران ایجاد می شوند وارد آنوریسم می شود.
عمل باز آئورت شکمی
ترمیم اندوواسکولار آنوریسم به برش های بزرگ جراحی بر روی پوست نیاز ندارد و مدت زمان بهبود پس از آن نیز کوتاه تر از عمل های جراحی قدیمی و سنتی است. با این حال تمامی آنوریسم ها را نمی توان به این روش درمان کرد
ترمیم عروق آنوریسم
پزشک جراح در ابتدا یک کاتتر را از طریق کشاله ران وارد شریان خونی فرد می کند و آن را به سمت آنوریسم هدایت خواهد کرد. سپس به کمک تصویر ایکس ری از شریان خونی، استنت گرافت را وارد آئورت خواهد کرد تا به آنوریسم نزدیک شود.
گرافت در مرحله بعدی در آئورت باز می شود و در یک ناحیه فیکس خواهد شد تا یک کانال پایدار جهت برقراری جریان خون ایجاد شود. استنت گرافت می تواند بخش تضعیف شده از آئورت را تقویت کند تا از متلاشی شدن آنوریسم جلوگیری شود.
ترمیم اندوواسکولار انوریسم
در این روش، یک کاتتر وارد شریان خونی در کشاله ران می شود. کاتتر به سمت آئورت شکمی هدایت شده و سپس استنت گرافت از کاتتر جدا خواهد شد. در نهایت استنت گرافت جریان خون در آنوریسم را برقرار می کند.
ترمیم آنوریسم درون عروقی می تواند مدت زمان مورد نیاز جهت بهبود پس از پروسه درمانی را به چند روز کاهش دهد و همچنین مدت زمان بستری بودن در بیمارستان نیز کوتاه تر خواهد بود.
با این حال، جراحان نمی توانند تمام آنوریسم های آئورتی را به شکل کامل با این روش درمان کنند. موقعیت و اندازه آنوریسم ممکن است از قرار گرفتن دقیق و مناسب استنت گرافت جلوگیری کند.
ترمیم آنوریسم قوس آئورت
آنوریسم های نزدیک قوس آئورت نادر هستند و از لحاظ درمانی نیز پیچیده ترین نوع به حساب می آیند. چرا که شاخه های شریانی که خون را به مغز و بخش های بالایی بدن ارسال می کنند به قوس آئورت متصل هستند.
یک دستگاه شخصی سازی شده اندوگرافت دارای قطعات و بخش هایی است که از قسمت اصلی آن جدا می شوند تا بتوانند به شکل مستقیم جریان خون
این دستگاه جهت استفاده انبوه و رایج در ایالات متحده آمریکا مورد تایید نیست و در صورتی مورد استفاده قرار می گیرد که پس از بررسی و پژوهش اولیه در دادگاه پزشکی FDA به نام TAAA trial تاییدیه دریافت شود. فاز فعلی این پژوهش در سال ۲۰۰۵ کلید خورد که در آن از یک نسخه صنعتی گرافت استنت جهت درمان صد بیمار استفاده شد.
;
ترمیم آنوریسم قفسه سینه (TEVAR)
آنوریسم آئورت قفسه سینه بالاتر از دیافگرام و در کنار آئورت به وجود می آیند، جایی که حد فاصل بین قفسه سینه و شکم است. آنوریسم آئورت قفسه سینه یک گشادشدگی در آئورت است که می تواند منجر به بزرگ شدن آن تا چند برابر اندازه اصلی شود.
امکان متلاشی شدن چنین آنوریسمی وجود دارد که در نتیجه آن خون ریزی داخلی شدیدی وجود خواهد داشت و در برخی موارد مرگبار خواهد بود. پروسه درمان ترمیم آنوریسم قفسه سینه ابتدا برای درمان بیمارانی مورد استفاده قرار می گرفت که گزینه مناسبی برای عمل جراحی نبودند اما حالا یک گزینه مناسب برای تمامی افراد است و به جای جراحی باز استفاده می شود.
زمانی که درمان برای این مشکل ضروری می شود، مدیریت پزشکی همیشه اولین گزینه پیش رو است. در این شرایط باید فشار خون را پایین آورد، سیگار کشیدن را ترک کرد و میزان کلسترول در رژیم غذایی بیمار باید کم شود. با این حال این مدیریت شرایط را نمی توان برای تمامی افراد کافی و مناسب در نظر گرفت. این کار تنها فشار بر روی آنوریسم را کاهش می دهد.
آنوریسم غدد درون ریز
گذشته از اینکه چه شرایط خاصی در حال ترمیم شدن است و کدام نوع از عمل جراحی اندوواسکولار انجام می شود، این روش به نسبت عمل جراحی باز بسیار بهتر است. از جمله دلایل این موضوع می توان به موارد زیر اشاره داشت:
این پروسه درمانی ضریب تهاجمی پایینی داشته و تنها با چند برش کوچک بر روی پوست پیگیری می شود. در نتیجه خون ریزی کم خواهد بود و از دست دادن خون به کمترین میزان خواهد رسید.
درد بیمار در حین پروسه درمانی و پس از آن تا حد بسیار زیادی کم خواهد بود.
دوره بهبود پس از پروسه درمانی بسیار کوتاه تر خواهد بود و اکثر بیماران در عرض ۳ روز مرخص می شوند و در عرض دو هفته به فعالیت های روزانه خود برمیگردند. امکان رسیدن به بهبود کامل در عرض ۴ هفته نیز فراهم خواهد بود. این در حالی است که در عمل جراحی باز و سنتی فرد باید تا ده روز در بیمارستان بستری باشد و دوره بهبود وی نیز سه ماه طول خواهد کشید.
این نوع از پروسه های جراحی برای بیمارانی که ریسک عوارض جانبی متعدد را به همراه دارند، سن بالایی داشته و یا با مشکلات جسمی خاصی دست و پنجه نرم می کنند مناسب است. همچنین کسانی که نمی توانند بدن خود را با فشار زیادی مواجه کنند باید از این روش ها با تهاجم پایین استفاده نمایند.
فرآیند جراحی اندوواسکولار
عمل جراحی درون عروقی می تواند توسط جراح عروق یا متخصص قلبی و عروقی انجام شود. ابتدا از مواد بی حس کننده و بیهوشی استفاده شده و سپس در ناحیه ای از بدن در نزدیکی محل مورد نظر برش های کوچکی ایجاد خواهد شد. پس از ایجاد برش های مد نظر، پزشک جراح یک کاتتر را وارد بدن کرده و پروسه درمانی را با وارد کردن دیگر ابزارها از طریق کاتتر به داخل بدن شروع می کند.
به عنوان مثال، در عمل جراحی درون عروقی برای درمان آنوریسم، پزشک جراح یک سیم را وارد بدن کرده و سپس گرافت از طریق کاتتر وارد می شود و به سمت رگ های خونی هدایت خواهد شد. سپس استنت گرافت در ناحیه مربوط به آنوریسم ثابت می شود.
ممکن است پزشک جراح بخواهد چند هفته پس از پروسه درمانی وضعیت بیمار را در یک جلسه معاینه ارزیابی کند. هدف از این جلسه معاینه اطمینان از مسیر بهبود بیمار و تایید تاثیر مثبت جراحی بر وضعیت وی است.
ممکن است به آزمایش های تصویری نیاز باشد:
سونوگرافی شکمی دردی به همراه ندارد، هزینه مناسبی خواهد داشت، پروسه امنی است و همچنین به شکل رایج مورد استفاده قرار می گیرد.
آزمایش سی تی اسکن می تواند میزان، اندازه و موقعیت آنوریسم را مشخص کند. افراد در این نوع از آزمایش تصویری در معرض تشعشعات قرار گرفته و مواد مخصوصی به داخل رگ ها تزریق می شوند. با این حال سی تی اسکن می تواند اطلاعات با ارزشی از بدن افراد در اختیار پزشکان قرار دهد تا بتوانند بهترین روش درمانی را برای ترمیم شریان های وی مشخص کنند.
دوران نقاهت عمل جراحی اندوواسکولار
عمل جراحی اندوواسکولار به نسبت سایر گزینه ها کمتر تهاجمی است و در نتیجه به صورت سرپایی انجام می شود.
عوارض عمل اندوواسکولار
علی رغم ضریب پایین تهاجمی بودن، عمل جراحی اندوواسکولار هنوز هم با برخی ریسک های خاص و عوارض جانبی همراه است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
انسداد جریان خون موضعی
تب
افزایش گلبول های سفید
شکستگی پیوند
عفونت
نشت خون در نواحی اطراف پیوند
انتقال پیوند به موقعیت نادرست
متلاشی شدن و پارگی شریان ها
انسداد عمده در جریان خون
تاخیر در پارگی آنوریسم
آسیب کلیه
فلج شدن
